Araç Lastiklerine Genel Bakış…

| 08 Aralık 2012 | 6 Replies

 

Lastik Nedir?

Ana malzemesi kauçuk olan ve kauçuk içerisine kord bezi, çelik teller ile takviye edilen, çeşitli kimyasal maddelerin hazırlanmasıyla oluşan, aracın yol ile temasını sağlayan en önemli parçasından biridir

Lastik yoldaki girinti-çıkıntılarda titreşimi, darbeleri önleyerek konfor sağlayan ve parça hasarlarını önlemede büyük önemi olan bir parçadır.

Araçlarda kullanılan lastikler yol tutuşu, kayma, savrulma, zıplama, fren mesafesi, direksiyon hakimiyeti ve daha bir çok durumdan ötürü güvenlik açısından büyük önem arz etmektedir. Lastik deyip geçmemeliyiz, kontrollerini düzenli yapmalıyız ki yola çıktığımızda bizi yarı yolda bırakmasın ve güvenliğimizi sağlasın.

Lastiğin 5 ana Bölgesi bulunmaktadır;

  1. SIRT
  2. OMUZ
  3. YANAK
  4. DAMAK
  5. KARKAS

kısımlarıdır.

 

LASTİK MALZEMELERİ

  1. KAUÇUKLAR
  2. KORDLAR
  3. KİMYASALLAR

 

1) KAUÇUKLAR

  1. TABİİ KAUÇUK
  2. SENTETİK KAUÇUK

 

2) KORDLAR

                 A                                                                 B

ORGANİK FİBER                                     İNORGANİK FİBER

RAYON                                                       ÇELİK

NAYLON                                                     FİBERGLAS

POLYESTER

 

3) KİMYASALLAR

  • DOLGU MADDELERİ
  • İŞLENİRLİĞİ KOLAYLAŞTIRICILAR
  • YUMUŞATICILAR
  • BOZULMAYI ÖNLEYİCİLER
  • KATKI MADDELERİ
  • UYARICILAR
  • PİŞİRİCİLER
  • HIZLANDIRICILAR

 

 

Lastik Alınırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

  • Lastiğin Markasına
  • Ebadına
  • Jant Çapına
  • Yük İndeksine
  • Hız Durumuna
  • Yol Durumuna (yol, kar, arazi)
  • Üretim Tarihine
  • Yapısının radyal veya çapraz (konvansiyonel) katlı oluşuna
  • Aracın Özelliklerine (ağırlık, tork, güç)

Lastikleri Daha Uzun Süre Nasıl Kullanabiliriz, Nelere Dikkat Etmeliyiz ?

  • 15 günde bir lastik basınçları kontrol edilmelidir
  • Lastiklerin balansına ara ara baktırılmalıdır
  • Her lastik değişiminde subapı değiştirilmelidir
  • Aracın ön düzen ve rot ayarları kontrol ettirilmelidir
  • İşe göre uygun lastik seçilmelidir (yük taşıma, yolcu taşıma vs.)
  • Ağır  yükle sıcak havalarda sürat yapılmamalıdır
  • Yük miktarına ve yükleme biçimine dikkat edilmelidir
  • Değişik yapılardaki (çapraz,radyal, değişik ebatlar vs.) lastikler kesinlikle aynı dingil üzerinde eşleşmemelidir
  • Dört çekerli araçlarda dört lastikte aynı olmalıdır
  • Araçlarda zaman zaman (10.000 km de bir) ön-arka ve sağ-sol lastikler aşınmaların aynı olması ve ömrünün daha uzun olması için yer değiştirilmelidir (rotasyon yapılırken çekiş akslarındaki lastikler sağ-sol değiştirmeden serbest aksa, serbest akstaki lastiklerin ise çaprazlama olarak çekiş aksına takılmalıdır)
  • Kaldırım tarzı ve sivri yerlere çıkılmamalıdır
  • Bozuk yollarda düşük hızda seyir gerçekleştirilmelidir
  • Araç uzun süre aynı konumda park edilmemelidir
  • Uzun yolda ve araç dolu iken lastik hava basıncı 2 PSI artırılmalıdır
  • Karlı ve buzlu yollarda lastik basıncı düşürülmemelidir
  • Bijon somunları ayda bir kontrol edilmelidir
  • Lastiğe kimyasal ürünler sürülmemelidir
  • Uygun ebatta lastikler kullanılmalıdır
  • Diş derinlikleri 1.6 mm’ ye düşen lastikler mutlaka değiştirilmelidir
  • Stepne lastik basıncı düzenli kontrol edilmelidir
  • Araç üreticisi tarafından belirtilmiş lastik ve jantlar kullanılmalıdır
  • Ani ve sert frenden kaçınılmalıdır
  • Çukur ve tümseklerden geçerken yavaş geçilmeli park ederken bu yerlerden sakınılmalıdır
  • İç lastiksiz (tubeless) lastikleri tubeless janta takılmalıdır (Halk dilinde “Dubleks” olarak geçer)

 

“Binek ve hafif ticari araçlara yönelik kullanılmış veya kullanılmamış (yedek-stepne dahil) lastikler üretim tarihinden sonra on (10) yaşını doldurmuş ise, gözle görünür herhangi bir hasara veya şekil bozukluğuna sahip olmasa dahi ya da diş derinliği kullanım için yeterli gözükse dahi yenileri ile değiştirilmelidir. “

 

Lastik Nasıl Okunur?

Örnek olarak:

185/ 75 R 14

  • 185 : Kesit Genişliğini
  • 75 : Kesit Oranını
  • R : Lastiğin Radyal Olduğunu
  • 14 : Jant Çapını

göstermektedir.

 

 

Lastik Rotasyonu (Değişimi) Nasıl Yapılmalıdır?

 

 

ÖNEMLİ: ÖN VE ARKA LASTİK EBATLARI FARKLI İSE LASTİKLER ÖN ARKA ŞEKLİNDE DEĞİL SAĞLI SOLLU DEĞİŞTİRİLMELERİ GEREKMEKTEDİR.

 

Lastik Son Kullanma Tarihi

Lastiklerin yanağında damgalanmış 4 rakamlı bir sayı görünür bu sayının ilk ikisi lastiğin üretim haftasını son ikisi üretim yılını göstermektedir. Mesela 1409 sayısı lastiğin 14. hafta ve 2009 yılında üretildiğini göstermektedir yani Nisan 2009.

Lastiklerin raf ömrü ortalama 5 yıldır çok iyi saklama koşullarında bu ömür artabilir.

JATMA (Japan Automobile Tyre Manufactures Association = Japon Otomobil Lastiği Üreticileri Derneği) :

“Binek ve hafif ticari araçlara yönelik kullanılan ve yedek lastikler üretim tarihlerinden itibaren 10 yaşını doldurmuşsa gözle görünür veya şekilsel bir bozukluk olmasa dahi diş derinlikleri yeterlide olsa yenileri ile değiştirilmeleri gerekmektedir” demektedir.

Lastikler örneğin 1 yıl önce üretilmiş ve yeterli/uygun saklama koşullarını sağlamış ise doğru kullanım ile 9 yıl daha ömürleri bulunmaktadır.

 Lastiklerin yanaklarında çatlama olursa, diş derinlikleri çok fazla düşmüşse, fazla km yapılmışsa, park halinde çok uzun süre bekletilmişse, engebeli/darbe gören yerde uzun süreler çalışmışsa, yanaklarda şişkinlik meydana gelmişse, lastik basınçaları yeterli ve olması gereken düzeyde değilse, sertleşmeye başlamışsa lastiğin veya kastiklerin değiştirilme vakitleri gelmeye başlamış demektir. Burada kullanım çok önemlidir, lastiğin markasıda ömrünü belirler kalitesiz üretim yapılan lastiklerin ömrü çok daha kısadır.

NOT: Lastiğin yanağında kullanılan lastik için izin verilen azami basınç değerleri bulunmaktadır. Bu basınçlar lastikten lastiğe değişmektedir ve lastikler farklı hava basınçları için tasarlanmıştır.

 

HIZ İNDEKSİ

Maksimum yükte yapılacak en yüksek hız limiti aşağıdaki tabloya bakılarak seçilir. Bir lastiğin azami hizmet hızını gösterir

 

 

 

YÜK İNDEKSİ

Bir lastiğin,  üretici firma tarafından belirlenen hava basıncında şişirilmiş durumdayken taşıyabileceği azami yükü gösterir. Yük endeksleri ve hız sembolleri lastiğin her iki yanağında da bulunmaktadır.

 

 

Lastik Hava Basıncı Ne Kadar Olmalıdır?

Lastiklerin uygun bir hava basıncı ile hava basılması bakımın en önemli kısmıdır. Lastik kenarlarında azami hava basıncı yazar ve bu basınçtan daha fazla lastik şişirilmemelidir. Lastiklerinize ne kadar hava basılacağını en iyi üretici firma tarafından tavsiye edilen değerler kadar basmaktır. Bu ölçüler araç kullanım klavuzlarında mevcuttur. Lastiklere hava basarken lastiğin SOĞUK olmasına dikkat ediniz (1 Km veya 1 saatten da az kullanılmış durumdayken). Lastik hava basınçları 15 günde bir stepneler dahil kontrol edilmelidir.

 

PSI = pound/inç2

( 1 bar = 14.5 psi = 0.1 MPa = 100 KPa = 1.02 Kgf/cm²)

 

 REV1

 

Tags: , , , , , , ,

Category: Genel, Teknik Bilgiler

About the Author ()

Comments (6)

Trackback URL | Comments RSS Feed

  1. cemil açar diyor ki:

    Merhaab.
    Bir hafif ticari aracım var(doblo)aracıma lastik aldım 185/65R 15 88H bu lastikler yük indisi olarak (88) bu araca uygunmudur,illede 91-92’mi olması gerekir? Sınır nedir?

    • admin bavci diyor ki:

      Her aracın (farklı motor tiplerinde ve modellerinde) Teknik Özelliklerinde “Boş ağırlık (kg)”, “Azami yüklü ağırlık (kg)” yazar. Sizde bu bilgileri edinerek yorumunuzu kendiniz yapabilirsiniz.

  2. Yaşar ÇELİKER diyor ki:

    Lastik alırken nelere dikkat edilmelidir? başlığı altında; ilk sırada – Lastik üzerindeki üretim tarinin (üretim tarihinin hafta bazında aynı olması gerektiğinin önemli olduğuna dikkat ederek) okunmasını bilmek. -Lastiğin üretim terihinden itibaren ömrünün 5 yıl olduğu bilinmelidir.

    • admin bavci diyor ki:

      Yaşar Bey,

      “Lastik Son Kullanma Tarihi” başlığı altında bu bilgileri bulabilirsiniz. Eskiden üretilen lastiklerin ömrü 5 yıl olabilir ama gelişen üretim yöntemleri ve malzeme kaliteleriyle lastik kullanım ömrü üretim tarihinden itibaren 10 yıldır. Lastiklerin kaliteli markalarla üretimi ile raf ömrü 5 yıla çıkarılmıştır kullanım ömürleriyle birlikte bu rakam daha da artmıştır. Belirttiğiniz üzere lastik alımlarında “ÜRETİM TARİHi” çok önemlidir.

  3. admin bavci diyor ki:

    http://www.teknikport.com‘ da “Güncel Yazılarımızı” takip etmek için yapmanız gereken sağ üst köşedeki mail aboneliği yazan kısma mail adresinizi yazarak “GÖNDER” butonuna basmak ve karşınıza gelen pencerede boş kutucuğa ekranda görünen harf/rakamları girerek “Complete Subscription Request” e tıklamak daha sonra E-postanıza “FeedBurner Email Subscriptions ” dan gelen maili açarak aktivasyon için gelen bağlantıyı tıklamaktır.

  4. olcaykeman diyor ki:

    Yararlı bilgi için teşekkürler.

Yorum Bırakın

Protected by Copyscape